Çiçek tozu olarak bildiğimiz polenler kısaca bitkinin erkek gametini (üreme hücresi) dişi gamete taşırlar.
Sporlar ise çoğalmak için başka bir üreme hücresine ihtiyaç duymayan; yosun, eğrelti otu ve mantar gibi bazı bitkiler, bakteri gibi bazı tek hücreli canlılar tarafından üretilen, genellikle tek hücreli üreme hücreleridir.
Adli palinolojiye gelecek olursak; adli olgularda, polen ve sporların tespit edilmesi, türlerinin ayrıştırılması ve karşılaştırılarak davalarda delil olarak kullanılmasını sağlayan bir bilim dalı olarak tanımlayabiliriz. Adli palinoloji incelemeleri uyuşturucu, duvar, tel örgüler, bal ve diğer yiyecekler, böcek, saman, halı, mobilya döşemeleri, mide, bağırsak, kadavra (solunum yolları, saçlar, el, ayak tırnakları ve deri), el aletleri (çatal, kaşık, kürek, tırmık, çapa vs.), silah, kıyafet, ayakkabı, taşıtlar ya da toprağa temas eden herhangi bir nesne üzerinde gerçekleştirilebilmektedir.
Polen ve sporların adli vakalarda kullanılması yaklaşık 50 yıla dayanmaktadır: Cinayet, cinsel saldırı, hırsızlık, terör gibi birçok suçun aydınlatılmasında kullanıldığı gibi tarihi eserlerin/antika eşyaların orijinal olup olmadığı konusundaki hukuk davalarında da etkili rol oynadığını söyleyebiliriz.
Polen ve sporların yarım milyona varan çeşidi vardır. Bundan kaynaklı adli palinoloji araştırması yapacak kişinin olay yeri ve etrafındaki bitki ekolojisi ile ilgili yeterli bilgiye sahip olması gerekmektedir.
Bitkilerin çiçekli dönemlerinden sonra görevlerini yerine getiren polenler kaybolur. Adli olayın ne zaman gerçekleştiğinin belirlenmesinde bitkilerin tozlaşma dönemleri oldukça önemlidir. Her bitkinin çiçeklenme dönemi kendine özgü olmakla birlikte; bitkinin bulunduğu yerin deniz seviyesinden yüksekliği, güneş alma süresi, sıcaklık, nem ve yağış miktarları bu dönemi etkilemektedir. Polen ve spor delilleri olaydan sonra hiç vakit kaybetmeden toplanılmalıdır. Doğru zamanda toplanan deliller sayesinde suçun işlendiği zaman ve mekan hakkında doğru tespitler yapmak olur.
Frei ve ark. 1960’lı ve 1970’li yıllarda İsviçre’de adli palinoloji incelemeleri gerçekleştirerek birçok vakada olay yeri ve failleri tespit etmişlerdir. Frei ’nin incelediği bir vakaya örnek verecek olursak: Şüpheli şahıs, işlenen bir cinayet hakkında, tabancasını uzun bir zamandır kutuda sakladığını ve hiç çıkarmadığını, vakada kullanılmasının imkânsız olduğunu iddia etmiştir. Bu beyan üzerine şüphelinin tabancasından alınan yağda polen analizi yapılmış ve yağda cinayetin işlendiği konumda da bulunan üstelik cinayetin işlendiği zamanlarda polen bırakan Acer ve Betula ağaçlarına ait polenler tespit edilmiştir. Bu sayede şüphelinin beyanının doğru olmadığı ortaya çıkarılmıştır. Bu ve benzeri birçok vakada adli palinoloji sayesinde olaylar aydınlatıldığı görülmüştür.
Polen deyip geçmemek lazım. Daha önce de söylediğimiz gibi her temas bir iz bırakır!
Alara ÇİFCİ
Adli Bilimci
Comentarios